Jeugd & Onderwijs
Taalvisite vergroot woordenschat kinderen al na enkele maanden
Bij Taalvisite gaan Taalvisitevrijwilligers 15 x bij een gezin ‘op visite’. Samen met de ouders lezen ze voor en de ouders krijgen allerlei tips zodat ze ook zélf hun kinderen kunnen ondersteunen. Volgens meer dan de helft van de betrokken leerkrachten en peuterleidsters, was de taalontwikkeling en woordenschat van de kinderen aan het einde van een Taalvisite-traject behoorlijk tot flink gestegen.
Ouders doen actief mee
In 2018 ontwikkelden we het Heen-en-Weer-boekje om het contact tussen leerkracht, vrijwilliger en ouders te intensiveren. Met dit boekje werken de vrijwilliger samen met de ouders tijdens Taalvisite aan concrete doelen die hen helpen om hun kinderen te ondersteunen op het gebied van taal en lezen. Denk aan: wat vindt mijn kind leuk om te lezen, wat is ons vaste voorleesmoment, geef ik zelf het goede voorbeeld en waar vind ik geschikte (online) prentenboeken en taalspelletjes? Naast tekst zijn in het Heen-en-Weer- boekje vooral ook pictogrammen opgenomen. Zo is het ook voor ouders die zelf niet of nauwelijks Nederlands spreken, gemakkelijker om hun kinderen te helpen met taal en lezen.
Taalvisite werkt alleen als de ouders actief betrokken zijn bij Taalvisite, zodat zij ervaren hoe eenvoudig het is om samen (online) te lezen en taalspelletjes te doen, hoeveel plezier hun kind hieraan beleeft én dat de schoolprestatie op het gebied van taal flink verbetert – al binnen een paar maanden.
“Moeder heeft veel geleerd over haar eigen kind en hoe ze met hem de Nederlandse taal kan leren. Ook heeft ze zelf veel geleerd over de Nederlandse taal.”
Vrijwilliger Taalvisite
“Hij gaat steeds meer praten op de groep, wat hij voorheen niet durfde.”
Pedagogisch medewerker
“Kind staat sterker in zijn schoenen en heeft zijn achterstand bijna ingelopen.”
Vrijwilliger Taalvisite
Boekstart
163 baby’s werden lid van de Bibliotheek en ontvingen een gratis BoekStart-koffertje met voorleesboekjes en voorleestips.
Waarom voorlezen?
Een van de meest effectieve manieren waarmee ouders de taalontwikkeling van hun kind kunnen bevorderen is voorlezen. Om taal te leren zijn jonge kinderen afhankelijk van wat zij om zich heen horen. Jonge kinderen kunnen immers nog niet lezen, dus alle taal die zij leren, is taal die via de oren naar binnen komt.
Onderzoek vergeleek baby’s die al op de leeftijd van 8 maanden werden voorgelezen met baby’s die niet werden voorgelezen. Op de leeftijd van 15 maanden kenden de baby’s die wel werden voorgelezen significant meer woorden dan de baby’s die niet werden voorgelezen. Op de leeftijd van 22 maanden was het effect van voorlezen zelfs nog toegenomen.
En de effecten van voorlezen zijn ook op latere leeftijd zichtbaar. Uit onderzoeksresultaten blijkt dat kinderen op vijfjarige leeftijd verder waren in hun taalontwikkeling als zij dagelijks werden voorgelezen, vaak naar de Bibliotheek gingen en liedjes en rijmpjes leerden. Vervolgonderzoek op de latere meetmomenten laat zien dat de effecten voortduren in het basisonderwijs, met name op lezen op zevenjarige leeftijd en op schrijven, spellen en begrijpend lezen op elfjarige leeftijd.
Programma voor het basisonderwijs
De Bibliotheek stelde een uitgebreid educatief programma op voor basisscholen in de regio. Een doorgaande lijn gebaseerd op 21e eeuwse vaardigheden. Met bijna 30 verschillende producten; van projecten, collecties en campagnes rond leesplezier en media-educatie van de leerlingen tot aan bijscholing voor leerkrachten.
Inhoudelijk was er aandacht voor een vaste basis van kennis en vaardigheden zoals taal- en digitale vaardigheden, maar ook besteedden we aandacht aan persoonsontwikkeling, sociale vaardigheden en burgerschap.
En we organiseerden samen met scholen een informatieavond ‘Mijn kind heeft waarschijnlijk dyslexie’. 23 ouders met kinderen in groep 5, 6 en 7 bezochten de avond in Bibliotheek Woerden.
Het Nationaal Media Paspoort bestaat uit lessen informatievaardigheden zoals het gebruiken van bronnen op internet en uit lessen in media-gerelateerde onderwerpen zoals het gebruik van sociale media of bijvoorbeeld cyberpesten. 40 groepen volgden lessen van Het Nationaal Media Paspoort en we organiseerden 3 teambijeenkomsten.
Om bij kinderen leeshonger te stimuleren ontwikkelden we Boekenboogiewoogie: een gratis boekenkring. 38 groepen met in totaal 1.064 leerlingen deden mee. Na de les in de klas, kregen de leerkrachten handige tips en praktische oefeningen aangereikt om leesplezier verder te vergroten.
Leerlingen leerden debatteren tijdens Nederlands Leest Junior
Bibliotheek Het Groene Hart organiseerde het voedseldebat Nederland Leest Junior. Acht verschillende teams uit Woerden en Montfoort deden mee. Elke groep las ‘Graaf Sandwich en andere etenswaardigheden’, volgde een masterclass debatteren en oefende hoe je een mening vormt en verwoordt.
De kinderen lieten hun debatkunsten zien in een spetterend slotdebat in Het Klooster te Woerden. De jury die een winnaar aan moest wijzen bestond uit: Cor van Tuijl, voormalig wethouder ChristenUnie- SGP, Kees de Kruijf, voorzitter van politiek café RPL RuitenTroef en Jeannette van Dongen, voormalig raadslid voor Progressief Woerden. Uiteindelijk kozen zij team Argumento’s van de Andersenschool als winnaar vanwege de “sterke woordvoerders en veel diversiteit in de argumenten”.
Naast de beker en medailles, kregen het winnende team enkele maanden later les van burgemeester Molkenboer over debatteren en burgerschap. De burgemeester sprak met de leerlingen over burgerschap “kennen jullie het woord burgerschap?”, vroeg hen of ze weten welke rechten en plichten burgers hebben en had het met de leerlingen over de noodzaak van het actief deelnemen aan de samenleving – waaronder het nut van debatteren en wat debatteren nou precies inhoudt.
Fotograaf: Jos Didden
“De leerlingen hebben geleerd hoe het er in de ‘echte’ wereld aan toe gaat met vergaderen in de raadszalen, het debatteren volgens vaste afspraken, fatsoensnormen, mening vormen en verplaatsen in een andere mening.”
Leerkracht Het Kompas
Fake news?
Media zijn overal. En hun impact op ons dagelijkse leven – wonen, werken, kopen, zorgen, genieten en leren – wordt steeds groter.
Om maximaal gebruik te kunnen maken van de mogelijkheden die media bieden en om deel te kunnen nemen aan de nieuwe samenleving, moeten we beschikken over bepaalde competenties die ons mediawijs maken. Veel scholen zien het dan ook als hun opdracht om leerlingen mediawijs te maken en bieden hun leerlingen medialessen aan, dit kan in samenwerking met de Bibliotheek. Leerlingen leren: hoe media wordt gemaakt, hoe de media de werkelijkheid kleuren, informatie vinden en verwerken, participeren in sociale netwerken en reflecteren op eigen mediagebruik.
Bron: www.mediawijsheid.nl
Nationale Voorleeswedstrijd in Het Groene Hart
Maartje Bus uit groep 8 van basisschool Klavertje 4 in Oudewater, won de regioronde van de Nationale Voorleeswedstrijd. 20 schoolkampioenen deden mee; leerlingen uit groep 7 en 8 van basisscholen uit Harmelen, Woerden, Montfoort, Oudewater, Linschoten en Zegveld.
De regionale voorleeswedstrijd van Het Groene Hart werd gehouden in het Futura College Woerden. In de jury zaten: Walter Kok (wethouder Oudewater), Marga Verstoep (vrijwilliger Bibliotheek Het Groene Hart), Jan van der Stoep (oud-bestuurslid Bibliotheek Het Groene Hart en auteur), Saskia Wulterkens (cultuurcoach en coördinator Cultuurhuis Oudewater) en Rob van Amerongen (taalvisitevrijwilliger Taalvisite).
Nieuw: educatief programma 0-4 jaar
In 2018 ontwikkelden we een geheel nieuw en structureel aanbod voor kinderopvang in de regio. Een mooi vervolg op ‘Boekstart in de kinderopvang’ waarbij we al eerder deskundigheidsbevordering organiseerden voor kinderdagverblijven en we hen hielpen beleid gericht op lezen en taal te ontwikkelen.
Bij alles wat we aanbieden, vragen we ons steeds af of het leuk is voor de kinderen; hebben zij plezier tijdens het lezen dan gaat taalverwerving en leren automatisch. Het resultaat is een doorgaande lijn gericht op leesplezier, mediawijsheid en 21e eeuwse vaardigheden. Met ruim 20 producten; projecten rondom (voor)leesplezier, taalontwikkeling en deskundigheidsbevordering voor pedagogisch medewerkers en ouders.
De volgende stap is om dit aanbod onder de aandacht te brengen van kinderdagverblijven in de regio en samen te werken aan leesplezier en taalontwikkeling.
Basisvaardigheden
Inwoners Oudewater, Harmelen en Woerden leerden werken met computers en internet
In Bibliotheek Oudewater, Harmelen en Woerden boden we computer- en internetcursussen voor beginners. De cursus Klik&Tik begint echt bij de basis, denk aan: e-mailen, typen en veilig surfen op internet. Digisterker is een cursus waar deelnemers leren hun DigiD aan te vragen en om websites van de Belastingdienst, MijnOverheid en de gemeente te gebruiken.
“Ik heb echt veel geleerd met Klik&Tik. Ik ben niet meer bang voor de computer en kan zelfstandig informatie inwinnen, internetbankieren, mijn boeken aanvragen en verlengen. Ik heb erg genoten, het was gezellig en leerzaam.”
Cursist Oudewater
“De cursus Klik&Tik is bijzonder waardevol, het geeft je een zekerder gevoel als je achter je pc zit.”
Cursist Woerden
Digitale Inclusie – Ondersteuning voor kwetsbare burgers
“Het kabinet wil dat iedereen mee kan doen aan de maatschappij en het gevoel heeft erbij te horen. Hiervoor is nodig dat de samenleving ook daadwerkelijk voor iedereen een inclusieve samenleving is, ongeacht eventuele beperkingen. Een inclusieve samenleving houdt in dat mensen ook digitaal volledig mee kunnen doen. Digitale inclusie is daarmee een wezenlijk onderdeel van die inclusieve samenleving.
Uit onderzoek blijkt dat er in Nederland in circa vier miljoen burgers zijn die niet digitaal vaardig (genoeg) zijn om zelfstandig zaken met de overheid te doen. Van deze vier miljoen zijn er naar schatting circa tweeënhalf miljoen burgers die nooit in staat zullen zijn ooit zelfstandig digitaal zaken te doen met de overheid.”
Uit: Digitale Inclusie – Ondersteuning voor kwetsbare burgers. Van: Manifestgroep en openbare bibliotheken
Taalhuis Het Groene Hart: samen bezig zijn met taal
Taalhuis Het Groene Hart ging mee met de landelijke ontwikkeling dat Taalhuizen geen plekken meer zijn waar het alleen om taal draait, basisvaardigheden in de brede zin werden steeds meer geïntegreerd; lage inkomens, schulden, gezondheidsproblemen, digitaal moeilijk de weg kunnen vinden, taal – vaak heeft het allemaal met elkaar te maken.
In de praktijk betekende dit contact met heel veel verschillende organisaties: organisaties die doorverwijzen naar het Taalhuis, die zelf taalbegeleiding verzorgen, die actief zijn binnen het brede kader van de basisvaardigheden.
Gedurende het hele jaar heeft de Bibliotheek vrijwilligers begeleid en getraind om taalvragers zo goed mogelijk te kunnen ondersteunen. In 2018 zijn de deskundigheidsavonden door 40 taalvrijwilligers bezocht, de rond-de-tafel intervisie bijeenkomsten zijn iets minder bezocht dan in 2017, maar er zijn steeds minimaal 2 taalvrijwilligers op afgekomen zodat er ook daadwerkelijk met elkaar inhoudelijk gesproken kon worden.
We organiseerden een theatervoorstelling en feestelijke middag op de Dag van de Alfabetisering in Het Kasteel Woerden. 60 taalvragers en vrijwilligers kwamen hier samen.
Lzeen en shicrejvn is neit voor iereeden vezlafneksprend
Nederland telt 2,5 miljoen mensen van 16 jaar en ouder die grote moeite hebben met lezen, schrijven en/of rekenen. Zij zijn laaggeletterd. De meerderheid van deze groep is in Nederland geboren.
Laaggeletterdheid is vaak onzichtbaar omdat mensen zich ervoor schamen en het probleem verhullen. Laaggeletterdheid begint met een taalachterstand op jonge leeftijd en raakt aan levensdomeinen zoals geld, gezondheid en werk. Laaggeletterden zijn vaker (langdurig) arm dan niet-laaggeletterden, hebben vaker schulden, gezondheidsproblemen, hun arbeidsmarktpositie is minder gunstig. Als je niet goed kunt lezen en schrijven ben je in veel opzichten minder zelfredzaam.
Bron: Stichting Lezen en Schrijven
Voor werkzoekenden
Elke eerste donderdag van de maand organiseerden we de Walk&Talk in Bibliotheek Woerden. Tijdens deze bijeenkomsten konden werkzoekenden elkaar ontmoeten, netwerken en ervaringen uitwisselen.
Bij elke bijeenkomst nodigden we een andere gastspreker uit om diverse thema’s te kunnen behandelen, aan bod kwam: uitzendbureaus, omdenken, op zoek naar je droombaan, LinkedIn, rouwverwerking en het sollicitatiegesprek.
Cultuurcoach Oudewater
Cultuurcoach Oudewater
Bibliotheek het Groene Hart heeft sinds 2012 het werkgeverschap over de Cultuurcoach van Oudewater.
De Cultuurcoach draagt actief bij aan cultuurbevordering binnen Oudewater. Zij signaleert de behoeftes op het gebied van culturele activiteiten van scholen, jeugd, ouders, verenigingen, de Bibliotheek, kinderopvang, jeugdwerk en andere opvoedondersteuners.
“Cultuur is van groot belang om de eigenheid van kinderen te stimuleren. Kinderen leren een mening te vormen, creatief denken, samenwerken, zichzelf uit te drukken, respect te hebben voor zichzelf en voor een ander. Belangrijke onderwerpen voor nu en voor later.”
Saskia Wulterkens, Cultuurcoach Oudewater
Verbinden van aanbod en instellingen
In 2018 is een activiteitengids samengesteld, hierin het aanbod van alle culturele aanbieders voor scholen en naschoolse opvang. Alles op het gebied van kunst- en cultuureducatie is zo inzichtelijk gemaakt voor scholen, plaatselijke verenigingen, muziek- en dansscholen, de Bibliotheek en musea. De verschillende instellingen werden hiermee beter met elkaar verbonden. “Wat een levenswerk!”, aldus een cultuurcoördinator basisschool.
Samen ontwikkelden we nieuw aanbod
In samenwerking met Nettie Stoppelenburg van de Geschiedkundige Verenging Oudewater is er een educatief programma voor scholen opgezet rondom de 80 jarige oorlog ‘Oudewater in Roerige tijden’.
En met verschillende partners is gekeken hoe in het komende jaar programma’s uitgebreid kunnen worden naar de overige musea. Zo werkte de Stichting Gerard David aan een educatieve speurtocht voor de scholen en met het Touwmuseum is gestart met de ontwikkeling van het programma AAP, NOOT, Scratch. In 2018 hebben we echt de basis gelegd voor de komende jaren.
Continueren naschoolse activiteiten
Ook in 2018 bood de Cultuurcoach naschoolse activiteiten. De tekenlessen waren weer een groot succes. Naast de creatieve workshops, koken en theater zijn er voor het eerst ook CoderDojo’s georganiseerd waar kinderen konden leren programmeren.
“Ik vind het leuk om naar tekenles te gaan, ik wil graag beter leren tekenen. Het leukste vond ik om cartoonpoppetjes te tekenen en jezelf als cartoon. De volgende keer wil ik weer meedoen.”
Ilse, 11 jaar
85 kinderen keken met hun ouders naar voorstelling ‘De vriendelijke draak’ tijdens de Kinderboekenweek met als thema ‘vriendschap’.
224 leerlingen kregen les in dichten en 150 leerlingen stuurden een gedicht in voor de 4 mei-dichtwedstrijd. De twee winnaars hebben hun gedicht voorgelezen tijdens een officiële plechtigheid op Koningsdag.
Meer voor jeugd 12+
De samenwerking met Jeugd-Punt is verder uitgebouwd. Binnen Oudewater zijn er steeds meer activiteiten voor de jeugd van 12 jaar en ouder terug te zien. Zo werden de Cultuurcoach en Jeugd-Punt benaderd door de Vrienden van Oudewater om mee te doen met een Halloween-griezelavond, waar meer dan 200 jongeren aanwezig waren.
Cultuurhuis Oudewater
De Cultuurcoach coördineerde het programma van het Cultuurhuis Oudewater. Afgelopen jaar is hard gewerkt aan de zichtbaarheid van het Cultuurhuis. Zo is er een krant uitgebracht, deze is huis aan huis verspreidt met een oplage van 15.000. Na het uitbrengen van de krant is het aantal organisaties dat in het Cultuurhuis tijdelijk of structureel een activiteit organiseert flink gegroeid. Gedurende het hele jaar is het aantal organisaties zelfs met 29% toegenomen.